Miarka za miarkę / Teatr im. S. Żeromskiego w Kielcach

 

61. Rzeszowskie Spotkania Teatralne: 02. Festiwal Arcydzieł 2023

spektakl konkursowy

 

„Miarka za miarkę” to jedna z najbardziej zagadkowych i niejednoznacznych sztuk Williama Szekspira. Brytyjski reżyser Dan Jemmett w ramy komedii ujął rozprawę na temat władzy, hipokryzji i korupcji – zjawisk, jak się okazuje, niezmiennych od czasów wielkiego dramaturga ze Stratford. Bohaterów sztuki zamknął w peep-show i to właśnie tam przebrany za duchownego książę podgląda moralny rozkład opuszczonego przez siebie miasta, nieczyste gry swoich podwładnych, walkę o wpływy. A wszystko to obserwują widzowie, którzy w wirującym peep-show mogą przejrzeć się jak w zwierciadle.

„Stary, fantastyczny książę ciemnych zaułków”, jak Vincentia opisuje jeden z pozostałych bohaterów, wydaje się być tak samo winny jak jego wiedeńscy poddani – w dopuszczeniu do korupcji i upadku miasta, a jego ukradkowe próby narzucenia jakiejś formy moralności mają posmak pewnego rodzaju kapryśności. Jednocześnie Vincentio często może wydawać się niemal wszechwiedzący, jeśli chodzi o kontrolę nad losem swojego ludu i jest odpowiedzialny za jeden z najbardziej zaskakujących monologów Szekspira: „Bądź pewien śmierci…”. Ze swoim centralnym tematem, jakim jest inwigilacja, spektakl często przywodzi mi na myśl Panopticon, XVIII-wieczny system więzienny wymyślony przez brytyjskiego filozofa Jeremy'ego Benthama. Jego koncept zakładał, że wszyscy więźniowie danej instytucji będą obserwowani przez jednego strażnika, bez wiedzy o tym, że są obserwowani. Architektura Panoptikonu składała się z rotundy, w której centrum znajdowała się izba kontroli. Stamtąd kierownik mógł obserwować więźniów. Przejście religijnego społeczeństwa w stan dekadencji i idąca tu za nią moralna mętność jest kolejnym dominującym tematem sztuki, dlatego wyobrażam sobie rekonfigurację Panopticonu jako peepshow. Obszarem przedstawienia stanie się podłoga peepshow, a za oknami, które wychodzą na półokrągłą przestrzeń, zasiądą Książę i inne postaci. W ten sposób wykonawcy staną się zarówno aktorami, jak i widzami swojego własnego dramatu.  Wszyscy będą manipulowani przez stale obecnego Księcia – kierownika peepshow. I chociaż wydaje się, że chciałby on oczyścić swoje społeczeństwo z przestępczości i wyuzdania, które definiują jego istnienie, to jest tworem stworzonym przez siebie samego w porządku świata wyznaczonym przez władzę, hipokryzję i korupcję.

 

Twórcy:

  • Dan Jemmett, reżyser
  • przekład: Piotr Kamiński
  • redaktorka naukowa przekładu: Anna Cetera-Włodarczyk
  • reżyseria: Dan Jemmett
  • scenografia: Dick Bird
  • kostiumy: Valérie Crouzet
  • reżyseria światła: Damian Pawella
  • tłumaczenie podczas prób: Krzysztof Rogoza

Obsada:

  • Książę Wincencjo – Jacek Mąka
  • Angelo, jego namiestnik – Dawid Żłobiński
  • Eskalus, sędziwy wielmoża – Edward Janaszek
  • Klaudio, młody szlachcic – Mateusz Bernacik
  • Lucjo, zbereźnik – Łukasz Pruchniewicz
  • Podobny mu szlachcic – Zuzanna Wierzbińska
  • Nadzorca więzienia – Janusz Głogowski
  • Brat Tomasz, zakonnik – Edward Janaszek
  • Łokieć, strażnik miejski – Zuzanna Wierzbińska
  • Piana, przygłup – Mateusz Bernacik
  • Pompej, rajfur na usługach Pani Przewalskiej – Beata Pszeniczna
  • Skórwieszadło, kat – Joanna Kasperek
  • Barnardyn, skazaniec – Edward Janaszek
  • Izabela, siostra Klaudia – Wiktoria Grabowska
  • Marianna, narzeczona Angela – Beata Pszeniczna
  • Julia, ukochana Klaudia – Zuzanna Wierzbińska
  • Franciszka, zakonnica – Joanna Kasperek
  • Pani Przewalska, rajfura – Joanna Kasperek

 

Czas trwania: 140 min.

 

Miejsce: Duża Scena